Blogia
o saputaz

Aragón

O saputaz rides again

Cuasi dos años han pasau dende a zaguer begada que o saputaz escribió en iste blog. A la fin, dimpués de tot iste tiempo, o saputaz se dezide per tornar per istes puestos birtuals ta reflesionar, comentar, endizcar y o que calga. Aspero, ixo sí, poder mantener zierta continidat y que no torne a pasar que o saputaz se fota altros dos años sin escribir cosa.

En iste tiempo emos puesto bier que pasaba cosas arrienda en o país nuestro... Eslezions, partius politicos que s'esboldregan, menazas con que Zaragoza sía siede de no sé que base operatiba d'a NATO, prochectos economicos que pretenden fer d'a estepa monegrina un megacomplexo turistico y d'o chuego (u sía, una macro Terra Mítica que tanto s'ha criticau per istes ronals), etc.

Merex a pena aturar-se ta charrar una miquina sobre isto zaguero. Ya tenemos un nuebo elemento de "consenso". Ya se sabe que en iste país d'as nuestras dolors entendemos os consensos como "adhesiones inquebrantables". U yes a fabor d'a Expo u yes un mal aragonés (per zierto, qui podeba estar tan belulo como ta creyer-se que a Expo iba a fer onra a la cultura aragonesa?? ) , u yes a fabor de Gran Scala u yes altro mal aragonés. En fin, bien se bale que güe mesmo s'ha apuntau a ista colleta de rebeldes o mesmismo Javier Lambán. Ya bieremos cuanto tarda en desdezir-se u matizar ista frase, azepto apuestas...

En fin, que o modelo que nos proposan ta desarrollar Monegros ye Las Vegas, con as suyas apuestas y tot o que biene arredol, amás de que quieren emplenar-nos de parques tematicos, os mesmos que criticábanos fa cuatro días cuan se feban a o canto d'o Mare Nostrum.

En fin, pues o saputaz, como en altras cosas, s'apunta a la disidenzia, se borra d'o "supuesto" consenso, se sale de l'estallo an que nos quieren ficar. Y que no nos biengan con o chantache d'o desarrollo. Conoxco arrienda chen monegrina que ye en contra d'ista barbaridat y que reconoxen que no les fa mica ilusión o prochecto.

Per altro costau, o que ye platero en isto de Gran Scala ye que no i hai cosa platera. Nos benden casinos, otels, parques tematicos, imbersions megamillonarias... pero o prochecto pareix tan, tan increyible que decamín s'esfa. No sé si m'entibocaré u no pas, pero per agora tot isto no ulora bien. De feito, no i hai alcuerdo (u ixo pareix) ta mercar os terrenos. Mesmo no se sabe ni an nos quieren clabar iste monstro!

En fin, que de seguro que'n iremos charrando a días benir, pero que per agora tot isto de Gran Scala ye más una estruzia ta encobaltar a bel politico y ta que a chen d'os Monegros se faigan alufras ta especular con a tierra que cualsiquier altra cosa.

Deziba en primerías que en iste Aragón nuestro han cambiau muitas cosas dende que O Saputaz dixó d'escribir en iste foro. Una cosa que no ha cambiau brenca ye a situazión de l'aragonés. Dos años dimpués continamos sin lei de luengas. O nuebo plazo pareix estar o prosimo berano. A berdat que yo ya me lo prengo a mofla. No que emos ascuitau isto tantas begadas! Biembenida fuese a lei (si plegase), encara que dimpués caldrá bier en qué situazión se dixa a l'aragonés y a o catalán y si a lei no se combierte en un nuebo barrache t'o desarrollo d'as nuestras luengas. Per yo, rai o que digan, fa tiempos que i dixé de creyer, en a quimerica (quimera d'o latín "chimaera", u sía "animal fabuloso" y no pas d'a palabra aragonesa "quimera", u sía, hate en inglés) lei de luengas.

Ta rematar per güe, tos dixo una canta t'animar-tos una mica, ye Corsário, de l'artista brasileiro João Bosco, una d'as mías cantas preferidas, que la disfrutez: http://www.youtube.com/watch?v=3h-w-IqmACw

 

Ye Temps de Franja

Temps de Franja ye o nombre d’una rebista aragonesa en luenga catalana (seguntes l’ABC: "revista catalana editada en Aragón", se beiga a menzión que’n fan os "hakademicos de l’aragonés": ye o nombre d’una rebista aragonesa en luenga catalana (seguntes l’ABC: "revista catalana editada en Aragón", se beiga a menzión que’n fan os "hakademicos de l’aragonés": http://www.acalaaragon.com/noticias/2005/09sep/20050921cartaeuropea/20051010ABC-Aragon-catalan/index.html ) que leba dando mal dende l’año 2000.

En as suyas pachinas se i puede trobar notizias arrienda sobre as comarcas aragonesas que s’esprisan en catalán y as chens que pueblan ixas encontradas. Tamién i colaboran aragoneses de luenga catalana que biben a l’altro canto d’a Ribagorza y que, altalle, disfrutan d’a normalidat de bier a suya parla reconoixida en toz os aspeutos d’a bida. U cuasi toz.

En es zaguers numers, amás, con o tema "calién" de l’aprebazión de l’Estatutet de Catalunya, i trobamos un buen zarpau d’articlos prou intresans, como a editorial de marzo, an que se i charra sin garra miedo d’o "dret a l’autodeterminació".

En os tiempos que corren, cuan somos asistindo a que Aragón, un altra begada más en a istoria, puede quedar-se en tierra mientres que altros pueblos espipan a las cuatro suelas, fa goi de leyer testos como os de "Temps de Franja". Charran sin tabú d’un dreito que a suya aplicazión ye embolicada y trabesera, denguno lo niega, pero que en Aragón pareix que esmentar-lo ye sinonimo d’estar un enemigo publico.

Amás, lo fan dende a "cucha" (que cadagún i fota a palabra que quiera: "ezquierda", "izquierda", "esquerra"... mesmo "zurda", yo ya soi una mica biello ta seguntes qué cambios), parafraseando a personas como Andreu Nin. On és Andreu Nin? preguntaban ta par de 1937 os miembros d’o POUM dimpués de que secuestrasen a ixe líder obrero. "En Roma o en Berlín", contestaban os moñacos ispanos de papá Stalin, acumulando-le a o bueno d’Andreu estar complíz d’os gobiernos faxistas que refirmaban a Franco. A la fin, Andreu morió en una checa, me-te-lo ban matar a limpia ostia os mesmos que dimpués perdión a guerra, asesinando de bez o sueño libertario de muitos pueblos, entre els de l’aragonés.

Aspero que o leutor u leutora sepan perdonar iste esbarre panfletero-istorico, pero como ya diz o soztítol d’iste "blog", iste "ziberdiario" ye "d’opinión y reflesión sobre Aragón, l’aragonés y o mundo". Y ya puez contar, sufriu/ida ziber-compañero/a de biache, que ficar baranas en o campo ye una fayena de mal fer.

Tornando ta os compañers/eras de Temps de Franja, leyer en Aragón, en una publicazión aragonesa, testos a fabor d’o dreito a l’autodeterminazión no pasa toz es días. U sí? Nian os que se consideran más aragonesistas se’n alcuerdan, d’ixe dreito, y mesmo i hai beluno que pareix que l’estorba más que no que le cuaque.

Per altro costau, Temps de Franja replega en pocas fuellas a istoria de amor/desamor d’una chen que se resiste a dixar de sentir-se aragonesa, encara que l’Administrazión aragonesa, y mesmo muitos d’os suyos compatriotas, fan toz os posibles per conseguir-lo. Que le’n pregunten a Susanna Barquín (http://susannabarquin.zoomblog.com/archivo/2005/11/07/dejenme-ser-aragonesa.html), que firma un prezioso articlo (de bez que un prezioso blog, plen de sentimientos y de sobrebuena prosa en catalán).

Me pregunto que feríanos nusaltros, os que miramos d’esprisar-nos millor u pior en ista chicota y castigada luenga (ya seiga per transmisión tradizional u recuperazión boluntarista, termino enzertadamén imbentau per Juanjo Segura) si contásenos con un país amigo, a l’altro canto d’una güega, que reconoixese toz os dreitos de l’aragonés. Els y ellas miran de luitar contra tot y contra toz, reibindicando en iste país surrealista y cainita lo que ye de chustizia. Nusaltros nian tenemos ixa oportunidat, somos apatridas lingüisticos. Estranchers y estrancheras en a tierra que nos beyó naxer.

En fin, que m’han feito muito goi os zaguers numers de "Temps de Franja" y que creigo que ixa chen que luita per o catalán se mereix que, encara que sía per estratechia politica, encara que sía per oportunismo (o mesmo oportunismo que fa a os españolistas refirmar os fueros de Nafarroa), les den una oportunidat dentro d’iste Aragón nuestro.

De lo contrario, somos empentando-les una mica entre toz y todas (entre toz y todas, sí) a que exerzan libremén o suyo dreito a l’autodeterminazión y soliziten que una altra Administrazión les comboye en o caminar.

http://www.amnistiacatalunya.org/educadors/docs/nu-civils-i-politics.htm